NASA’nın Mars InSight iniş aracı kapanmaya yakın

Pranay Mishra işyerinin zeminine uzandı ve Dünya’da Mars toprağı hissine en yakın olabilecek şeyden bir avuç aldı.

“Aslında bu işlenmemiş lal taşı,” dedi gri tanecikleri avucunun içinde eleyerek. Minik yakut renkli benekler ışığı yakaladı. Genellikle bahçıvanlar tarafından kullanılan ince bir alg fosili tozu olan iki atomlu toprakla karıştırıldığında, kaba gri malzeme, Mars’ın kirinin yoğunluğu ve dokusu için iyi bir ikame oluşturur. Tek fark, Mars’ta kimsenin onu temizlemek zorunda olmamasıdır.

JPL sistem mühendisi gülerek, “Bunun içinde çalışırken üç çift ayakkabıyı parçaladım,” dedi. “Sizi eve kadar takip eder. Arabanızda, evinizde, her yerde.”

50 milyon milden daha uzakta, kritik miktarda gerçek Mars tozu, 2018’den beri kızıl gezegenin kabuğunu, mantosunu, çekirdeğini ve sismik aktivitesini inceleyen NASA’nın InSight iniş aracının güneş panellerini kapladı. NASA Çarşamba günü yaptığı açıklamada, pillerin uzay aracının cihazlarını çalışır durumda tutmak için yeterli voltajı üretemediğini, bunun da iniş aracının kendi kendini kapatmasına ve görevi resmi olarak sona erdirmesine neden olduğunu duyurdu.

InSight bu şekilde çıkmak için tasarlandı. Ve bunu yaptığında, Insight’ın La Cañada Flintridge’deki Jet Tahrik Laboratuvarı’ndaki muadili olan ForeSight’ın sonunu getirdi.

Son dört yıldır, ForeSight, uzaktaki tıpatıp aynısı ile tam olarak aynı açıda eğimli, bir banliyö evinin araba yolu büyüklüğünde, sahte Mars toprağı yatağına yerleştirildi. InSight’ın şimdiye kadar yaptığı her hareket karasal ikizi üzerinde yüzlerce kez veya daha fazla test edilmiştir.

InSight, Mars’ta sorunlarla karşılaştığında, mühendisler ForeSight’ı Dünya’da bir dizi sorun giderme tatbikatına tabi tuttu. Mars yerçekimindeki ağırlığını taklit etmek için balonları bağladı ve hareketlerini tam olarak ölçmek için çerçevesine yapıştırılmış hareket yakalama noktaları vardı.

InSight, lansmanından altı ay sonra Elysium Planitia’ya indikten sonra, JPL mühendisleri, iniş aracının yakın çevresinden geri gönderdiği görüntülerle yüklü sanal gerçeklik gözlükleri taktılar. Sonra ellerinin ve dizlerinin üzerine çöktüler ve ForeSight’ın habitatındaki kiri Mars’taki kardeşinin etrafındaki manzaranın mükemmel bir şekilde yeniden yaratılmasına dönüştürmek için bahçe aletleriyle etrafta süründüler.

4,5 yıl önce o zamanki Vandenberg Hava Kuvvetleri Üssü’nden havalandığından beri kimse InSight’ı görmedi. Ancak ForeSight, InSight’ı başarılı kılmakla görevli kişiler için sürekli bir çalışma arkadaşı olmuştur.

Test yatağı için planlar, InSight’ın 2016’daki ilk lansman tarihinden birkaç yıl önce başladı. NASA robot mühendisi Ashitey Trebi-Ollennu, Mars toprağına inen bitmiş bir uzay aracını hayal ederek başladığı bir görev olan tasarımı yönetti.

Trebi-Ollennu, “Mars’a inen aracı görüyorum,” dedi. “Bunu görselleştiriyorum ve geriye doğru oynuyorum. İhtiyacım olan işlevler nelerdir?”

InSight’ın birincil hedeflerinden biri, Mars’ta gezegenin iç yapısı hakkında bilgi sağlayabilecek sismik aktiviteyi kaydetmekti. Bunu yapmak için iniş aracının, tek bir atomun hareketini algılayacak kadar hassas, basketbol büyüklüğünde bir sismometre yerleştirmesi ve ardından aleti elementlerden korumak için üzerine bir kalkan yerleştirmesi gerekiyordu.

Bu olaylar dizisinin Mars’ta sorunsuz ilerlemesini sağlamak, Dünya’da sayısız tekrarı gerektirdi.

Trebi-Ollennu, “Benim işim temelde iki Rus bebeğini 100 milyon mil uzağa gözleri bağlı olarak istiflemek,” dedi.

Mühendisler, sürecin her adımını yüzlerce ve bazen binlerce kez prova etmek için ForeSight’ı kullandılar ve prosedürlerini bir dizi simüle edilmiş koşulda test ettiler.

Test ortamını, Dünya’nın aldığı güneş ışığının yarısından daha azını alan Mars’taki bir günün loş altın parıltısıyla yıkayan bir dizi tepe lambası yerleştirdiler. İniş aracının kameralarının – yapay aydınlatmadan farklı şekilde dağılan – güneş ışığını nasıl işleyeceğini kontrol etmek için ForeSight’ı otoparka döndürdüler.

Tüm zaferlerine rağmen, ForeSight test alanı aynı zamanda bir hüsran yeri oldu.

InSight, iç ısıyı ölçmek için gezegenin kabuğuna girmesi gereken “köstebek” lakaplı bir ısı sondası ile donatılmıştı. Mühendisler, arazi aracının köstebeği yerleştirme girişiminin video görüntülerini izlediğinde, bir şeylerin ters gittiğini fark ettiler: 16 inç uzunluğundaki kazık çakıcı çekiçle ilerliyordu ama hiçbir yere varamıyordu.

22 ay boyunca cihaz sistemleri mühendisi Troy Hudson sorun giderme çabalarına öncülük etti. Marslı muadili ile aynı açıda konumlandırılan kopya ve InSight’ın kameraları tarafından yakalanan koşulları yeniden oluşturmak için Mars ışıkları ayarlandığında, mühendisler köstebeğin sorununu çözebilecek sayısız alternatifi gözden geçirdiler.

ForeSight’ı bir platform üzerine kaldırdılar ve replika sondanın kazması için fazladan bir kutu sahte Mars toprağı getirdiler. Tekrar tekrar köstebeğin hassas ipine zarar vermeden çekiş kazanmasına izin verebilecek alternatif açılar denediler.

Nihayetinde, InSight’ın sondasının altındaki toprağın, planlayıcıların beklediğinden farklı bir yoğunluk ve dokuya sahip olduğu ortaya çıktı ve köstebek hiçbir zaman birkaç santimetreden fazla kazmak için yeterli sürtünmeyi sağlayamadı. Bu biraz bilim adamlarının toprağın termal özelliklerini incelemesine izin verse de, gezegenin iç ısı akışını ölçmek için kabuğun içine yeterince giremediler.

Hudson, “Benim küçük parçam, yapmasını istediğimiz her şeyi tam olarak yapmadı,” dedi ve bu da InSight’ın emekliliğini buruk hissettiriyor. “Bu göreve duygusal olarak çok bağlıydım.”

InSight ve Foresight hangi duyguları uyandırırsa uyandırsın, pratiklik önce gelmelidir. Mishra, görevin artık sona ermesiyle, test yatağının söküleceğini ve ayrı parçalarının JPL’deki diğer ekiplere kendi ihtiyaçlarına göre yeniden tasarlamaları için sunulacağını söyledi. Talep edilmeyen her şey depoya gidecektir.

Görevin baş müfettişi Bruce Banerdt, Mars’ta, InSight’ın pillerindeki voltaj kritik eşiğin altına düştüğünde, iniş aracı tasarımcılarının “ölü otobüs modu” dediği duruma girdi. Bu durum, InSight’ın Pazar günü ve yine Salı günü Dünya’dan gelen rutin iletişim sinyallerine yanıt verememesinin ardından doğrulandı.

Bilgisayarı kapandı. Elektronik çalışmayı durdurdu. Yine de güneş panellerinden pillere uzanan devre – çalışması çok az güç gerektiren nispeten düşük teknolojili bir işlev – süresiz olarak çalışmaya devam edecek ve beklenmedik bir güç geldiğinde InSight’ı tekrar hayata döndürmeye yetecek kadar pilleri şarjlı tutacaktır. ve bu güneş panellerini temizleyin.

Bu senaryoda, iniş aracı kendini yeniden başlatacak ve Mars’tan iletişim kuran diğer tüm uzay araçları aracılığıyla belirli bir düşük seviyeli gürültü modeli olarak duyulacak düzensiz radyo sinyallerini iletecek ve Dünya’daki mühendisleri yenilenen faaliyeti konusunda uyaracaktır.

Tüm bunlar gerçekleşirse – Banerdt’in olasılığı %5 ila %10 arasında olan bir olasılık – InSight’ın görevi kaldığı yerden devam eder.

Banerdt, “Bu harika olurdu,” dedi. “Yetersiz bir ifade olarak şunu söyleyeyim: Bu harika olurdu.”

Ancak o zamana kadar sonsuza dek ortadan kalkacak olan ForeSight’ı diriltmek için hiçbir girişim olmayacak.

Trebi-Ollennu, ekipteki herkesten daha uzun süre test ortamında çalışmasına rağmen, beyin çocuğunun parçalara ayrılıp kutuya konması konusunda duygusal değil.

“Bizim işimizde donanım ortadan kalkar. Yani duygum donanıma değil. Bu, birlikte çalıştığım insanlara ve yaptıkları katkılara – zahmetlerine ve terlerine, anlaşmazlıklarına ve anlaşmalarına” dedi. “Bu test ortamını gördüğümde insanları görüyorum.”

Diğerleri, son kez oturumu kapatan bir iş arkadaşını görür.

“Bölümün sonu geldi,” dedi Mishra, iniş aracına ve onun her zaman var olan ince gri toz kaplamasına sevgiyle bakarak. “Benim için bu kadar uzun süredir birlikte çalıştığım bir arkadaşımın işi bitmiş gibi.”